63 năm trước, chúng ta biết rằng Bắt Trẻ Đồng Xanh vênh váo và được đánh giá quá cao

Một quyển sách được cho là kinh điển ngày nay chưa chắc được yêu thích khi nó mới xuất bản lần đầu tiên. Hôm nay xin mời bạn đọc thử điểm sách Bắt Trẻ Đồng Xanh (The Catcher in the Rye) của người đương thời trước khi quyển sách trở thành một hiện tượng và được đưa vào hệ thống giáo dục của nước Mỹ.

Bài điểm sách Bắt Trẻ Đồng Xanh đầu tiên của tờ New York Times (đã được viết theo văn phong của quyển sách sẽ và làm bạn phát bực cả mình) không có gì nhiều để nói về quyển sách đã trở thành hiện tượng văn học thế giới và là một trong những quyển sách được nhiều người tặng danh hiệu ‘quyển tôi yêu thích nhất’ nhất. Bài báo viết sơ về nội dung chính của truyện (trong đó từ ‘dễ vỡ’ được nhắc đến sáu lần, tính luôn cả trong tựa bài ‘Ôi, Thế Giới Là Một Nơi Dễ Vỡ’), vài lời bình về độ dài của sách, nhưng cuối cùng kết luận bằng lời bình rằng quyển tiểu thuyết đáng để bạn đọc lại lần nữa.

Ngay ngày hôm sau thì tờ Times viết một bài điểm sách khen ngợi đầy tình cảm cho quyển sách đầu tay của Salinger. Bài báo gọi nó là “một liều lĩnh đầy rủi ro… và đã thành công tốt đẹp,” tác giả viết tiếp:

Bài diễn thuyết của tuổi thanh xuân của Salinger thật tuyệt vời: sự hài hước vô thức, sự lặp đi lặp lại, tiếng long và tiếng tục, những chỗ nhấn mạnh, tất cả đều chính xác. Những thay đổi tâm trạng thất thường của Holden, tính ngoan cố không chịu thừa nhận tính nhạy cảm và những cảm xúc của chính mình, thái độ vui vẻ coi thường thứ được gọi là hiện thực, rất tiêu biểu và mang âm hưởng tuổi dậy thì đến xót xa…

Chắc chắn bạn sẽ phải tìm kiếm thật lâu mới có thể gặp được một cậu nhóc như Holden Caulfied, dễ mến, và dù có nhiều thất bại, cậu cũng đúng đắn.

Bài điểm sách đầu này và cả hàng nghìn hàng tá bài luận văn, khen ngợi, cả việc được lọt vào gần như tất cả những danh sách ‘Những quyển sách hay nhất của thế kỷ 20’, và là một trong những cuộc vận động gây tiếng vang nhờ những lời truyền miệng hiệu quả nhất trong lịch sử văn học, từ đó hình thành được  gắn chặt cái danh tiếng quyển sách đã định nghĩa những lo âu và chán ghét của tuổi teen.

Nhưng Bắt Trẻ Đồng Xanh hoàn toàn không phải là một quyển tiểu thuyết hoàn hảo. Cái sự teen hóa mà tuần báo Times đã tung hô dường như không còn tài tình hay phù hợp với thời đại ngày nay, 63 năm sau lần đầu tiên sách được xuất bản. Sự lặp đi lặp lại (đối với Holden Caufield thì ai cũng là ‘đồ nhà quê’) đã trở nên nhàm chán trong mắt độc giả đương thời, như Jennifer Schuessler đã chỉ ra trong một bài viết trên tạp chí New York Times vào năm 2009. “Holden đáng lẽ ra là một thiếu niên kiểu mẫu mà ai trong chúng ta cũng liên hệ được, nhưng chúng ta thật ra không nói chuyện kiểu đó hay nói về những thứ đó,” theo một thầy giáo trả lời phỏng vấn của Schuessler.

Hơi khó chịu khi phải nghe chúng tôi nói đã nói với bạn rồi mà – nhưng, chúng tôi đã nói với bạn rồi mà. Trong bài điểm sách đầu tiên của The New Republic, đăng ngày 16 tháng 7 năm 1951 của Anne L. Goodman, cô đã dự đoán trước hoàn toàn những kêu ca phàn nàn mà độc giả rồi sẽ, thật trớ trêu thay, than vãn về cái tính hay kêu ca phàn nàn của Holden. Tuy cô có ghi chú rằng quyển tiểu thuyết thật “tài tình lỗi lạc”, Goodman cũng nói cho Salinger biết mặt:

Tổng thể quyển sách là một sự thất vọng, và không chỉ vì nó là việc ghi chép lại của một chủ để mà người ta phải nghi ngờ rằng tác giả đã bị ám ảnh. Holden Caulfield, nhân vật chính kể lại chuyện của cậu, là một nhân vật xuất chúng, nhưng có quá nhiều chi tiết về cậu…

Xuyên suốt 277 trang sách, độc giả thấy nhàm vì sự tính hay nói thẳng, lặp đi lặp lại, và cả tuổi dậy thì [của cậu], cũng giống y cái cách người ta thấy nhàm vì chính Holden. Và độc giả này ít nhất cũng chịu đựng cảm giác bức rức vì Holden không hoàn toàn nhạy cảm và có cảm thức như chính cậu và cả người sáng tạo cậu đã tưởng. Dù trong hoàn cảnh nào thì cậu cũng coi mình là trung tâm đến độ bất cứ nhân vật thơ thẩn nào trong quyển sách – ngoại trừ sự hiện diện đáng được chú ý của chị Phoebe của cậu – đều không có sự chân thật như con người cậu. Bắt Trẻ Đồng Xanh là một thành tựu ấn tượng, nhưng với một tác giả tài năng không thể chối cãi được như Salinger, người ta mong đợi nhiều hơn thế.

 

Đánh giá của Amazon.com: 4.5/5
Đánh giá của Goodreads.com: 4.5/5

Theo Hillary Kelly trên trang New Republic, đăng ngày 16 tháng 7 năm 2014
Photo Credit: New Republic
Người dịch: conruoinho