Người Ngủ Thuê by Nhật Phi

Đánh giá của tôi: ∗∗*/5

Một người bạn đọc xong quyển sách này và phán một câu: “Chán!” Lần lừa mãi tôi cũng tìm đọc, cố bỏ mọi thành kiến đang hình thành sang một bên, nhưng tôi cũng phải kết luận rằng nó chán. VH20 kỳ V có vẻ hướng về một số tác phẩm có chút hơi hướm thần kỳ: cũng một câu chuyện từ giấc ngủ như UREM Người Đang Mơ hay bóng ma trong bản ngã như Ê-đen Xa Vời. Người Ngủ Thuê của Nhật Phi chưa thể gọi là hay hơn hai tác phẩm kia, nhưng nó đã đoạt giải Nhất của cuộc thi.

Không phủ nhận câu văn của Nhật Phi khá trau chuốt, mạch lạc, nhưng nó thiếu sự sáng tạo đột phá nào đó mà tôi tìm kiếm trong một tác phẩm VH20, thứ mà tôi đã tìm thấy trong Lối Đi Ngay Dưới Chân Mình của Nguyễn Lê My Hoàn cách đây vài năm. Ít nhất ba lần trong tác phẩm, Phi dùng từ “an nhiên”, một từ mà dạo gần đây tôi gặp nhiều trong dòng văn học ngôn tình, hoặc một từ teen mà các editors rất hay dùng trong truyện để đặt tên cho mình. Điều này khiến tôi có phần ác cảm. Chưa hết, Nhật Phi còn dùng tên Phi của mình để đặt tên cho nhân vật chính. Đối với tôi, đây là một điều đại kỵ trong văn học, vì điều này cho thấy tác giả thiếu sự liên hệ với cuộc sống xung quanh và không thể tường thuật lại được quan sát hay cảm xúc của mình về người khác hoặc dựa theo một giọng điệu khác, dùng một cái tên khác, nên đành phải dùng chính bản thân mình để viết vào câu chuyện. Và đặc biệt, nó tạo cảm giác như tác giả đang… tự sướng. Tôi cũng hơi mâu thuẫn, tôi thích được đọc một quyển sách như đang được trò chuyện với tác giả, nhưng tôi không thích đọc một câu chuyện như thể đang xem ảnh tự sướng đủ kiểu trên Instagram.

Chủ đề của câu chuyện cũng không mới: Thời gian. Thú thật, khi xem thấy tên tác phẩm, tôi cứ nghĩ đến việc ngủ thuê bên các nước phương Tây (hay ở Nhật nhỉ?), nơi mà người ta thuê các cô gái ngủ chung để ôm ấp, hoàn toàn không có tình dục bậy bạ gì nhé. Đó là mộ thứ dịch vụ mà khi con người quá thiếu thốn điều căn bản nhất nên họ cần tìm chúng về. Tôi thấy đề tài ấy là một đề tài hấp dẫn hơn. Nhưng ngủ thuê của Nhật Phi chỉ đơn thuần là ngủ thuê để có thể dùng khoảng thời gian ấy cho những việc lăng nhăng khác trong cuộc sống. Cũng khá trớ trêu là tôi thường hay đùa với bạn bè mình rằng chúng ta luôn phí mất 1/3 cuộc đời để ngủ, nhưng tôi không sao thích được câu chuyện của Phi. Người tin vào khoa học như tôi đều biết, ngủ, không phải là một hoạt động phí thời gian. Do đó, cở sở xây dựng các dịch vụ “ngủ thuê” như trong truyện không thuyết phục được tôi. Câu chuyện thiếu nhiều tình tiết gay cấn, thậm chí là tình tiết bình thường, hơn nữa quyển sách viết nhưng câu cảm xúc của nhân vật: cố tỏ ra sâu sắc nhưng tôi thấy nó khá trống rỗng. Vấn đề thời gian, tuy cùng đưa ra một nguyên tắc “thời gian không bị mất đi mà chỉ chuyển từ người nay sang người khác”, tôi nghĩ Momo của Michael Ende, một quyển sách dành cho thiếu nhi, khai thác vấn đề này một cách thâm thúy hơn nhiều mà không hề mang giọng điệu sáo rỗng.

Đọc bình luận trên mạng thấy có nhiều bạn cho rằng 200 trang đầu khá là chán. Tôi thì thấy phần đầu lại hấp dẫn hơn vì nó cho tôi hy vọng tác phẩm này sẽ có một bước ngoặc nào đó, một tình huống nào đó khiến tôi rung động, trước khi những cô gái như Băng xuất hiện. Có lẽ tôi dị ứng với những nhân vật nữ như thế: từ một sinh viên đàng hoàng bị người yêu bán để đổi lấy sự nghiệp, hoàn cảnh đưa đẩy, thế là làm gái. Không phải tôi không có lòng trắc ẩn với những mảnh đời như thế, nhưng tôi luôn tự hỏi: vì sao bất cứ tác phẩm nào về mảnh đời người Việt cũng phải có những cô gái như thế? Vì xã hội quá tàn nhẫn khiến đâu đâu cũng có những cô gái như thế? Hay vì các cô gái Việt dù có đi học cao học xa đến đâu thì đến lúc cần thiết cũng chỉ nghĩ rằng điều duy nhất cô ta có thể làm là dang chân ra. Để rồi bất ngờ gặp một anh chàng nào đó (nhân vật chính) cô chợt bình tĩnh lại và thấy mình không cần tiền nữa, thế là khép chân lại. Tôi dị ứng với những câu chuyện như thế, đối với tôi đời không dễ sa chân nhưng té đau rồi cũng chưa chắc đứng lên ngay được. Câu chuyện ấy cứ như đang mơ trong giấc ngủ thuê. Nó cố gợi một cảm xúc nào đó với tôi, nhưng có lẽ tôi quá  mơ hồ, nên nghĩ mãi chẳng ra tôi nghiệm ra gì từ tác phẩm này. Đành nhún vai một cái rồi đóng sách lại.